واکاوی جامعه شناختی نقش علما در تحولات اجتماعی و سیاسی جامعهی
نویسندگان
چکیده مقاله:
در این پژوهش کیفی که با روش هرمنوتیکی تهیه شده، سعی شده است تا به این سوال پاسخ داده شود که، نقش علما در تحولات معاصر جامعهی ایران چیست؟ که برایند آن بدین قرار شد؛ در جریان جنگهای ایران و روس،قاجارها به علت ناامیدی از عوامل داخلی و خارجی،خواستار مشارکت علما در جنگ شدند.علما هم به خاطر دفع خطر تسلط بیگانگان بر جامعهی مسلمین، فتوای جهاد صادر کردند.که مردم مشتاقانه و صمیمانه به فتوای آنها پاسخ مثبت دادند.اما با این نگرش که مبادا، این پیروزیها به نام علما ثبت شود، فرماندهان قاجار، عقب نشستند و عهدنامههای ننگینی را منعقد نمودند.اما، علما در برابر امتیازات عصر ناصری، در کنار مردم قرار گرفتند و با صدور فتوا، نخستین جنبش اجتماعی معاصر ایران را علیه استبداد داخلی و استعمار خارجی رقم زدند.که زمینهساز انقلاب مشروطه شد.علما در انقلاب مشروطه با قرائت جدید و تفسیر نو از دین،به مشروطه رسمیت بخشیدند تا اختیارات بیپایان شاه، اندکی در جامعه تقلیل یابد.در دوران پهلوی، علما در برابر سیاست غیر دینی کردن جامعه، توسط پادشاهان پهلوی ایستادند، بنابراین کشته، زندانی و تبعید شدند. سرانجام امام خمینی،توانست با الهام از جنبش تنباکو،انقلاب مشروطه،قیام چهل و دو، و برطرف نمودن ضعف اندیشهی سیاسی علما، به مثابهی ولایت فقیه، انقلاب بزرگ ایرانیان را به رهبری علما رقم بزند.در مجموع، علما در دورهی قاجار، نقش اصلاحی را ایفاء کردند.آنها در یک تقلیل جامعه شناختی، پادشاهان را به جای نایب امام، خواندند که این امر به مثابهی کاهش اختیارت شاه در اموردنیوی و معنوی مردم بود. اما در دوره پهلوی،علما با نظریهپردازی مبنی برانتخاب شاه، توسط گروهی از علمای برجسته، نقش اپوزیسیون قدرت را بر عهده گرفتند. که این نقش، سرانجام به حاکمیت سیاسی علما و رهبری آنها ختم شد.
منابع مشابه
واکاوی نقش سلجوقیان در تحولات سیاسی حج
حج، از فروع اسلام و از مهمترین عرصه‌های دینی، سیاسی و فرهنگی مسلمانان بوده است. در دوران سلجوقی تغییر و تحولاتی در این عرصه ایجاد شد. از آن‌‌جاکه حج ایرانیان پیش از سلجوقیان با مشکلات زیادی رو‌به‌رو بوده است؛ تا آنجا که کاروان‌‌های ایران از اوایل سدة پنجم هجری، کمتر موفق به حج‌گزاری می‌‌شدند. سلجوقیان در راستای مشروعیت دینی و سیاسی حکومت خود به حمایت از خلافت عباسی و حرمین شریفین و انجام داد...
متن کاملتبیین جامعه شناختی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در جامعه پذیری سیاسی
یکی از مهمترین کارویژههای دولتها، حفظ، نگهداشت و انتقال ارزشهای سیاسی حاکم است که این مهم از طریق عوامل مختلفی محقق می شود که شبکه های اجتماعی مجازی یکی از آن ها محسوب می گردد. هدف اصلی این تحقیق تعیین نقش شبکههای اجتماعی مجازی بر نوع جامعهپذیری سیاسی جوانان است. روش تحقیق حاضر بر اساس ماهیت دادهها از نوع کمی، به لحاظ زمان گردآوری جزو تحقیقات پیمایشی و بر اساس هدف جزو تحقیقات کاربردی است....
متن کاملبررسی نقش ابناء در تحولات سیاسی و اجتماعی یمن
ابناء ایرانی نژادان یمن بودند. در زمان حکومت انوشیروان (۵۷۹- ۵۳۱ م.) یکی از شاهزادگان حمیری که در یمن سلطنت داشت به دربار ایران پناهنده شد و برای استرداد تاج و تخت خویش از شهریار ساسانی استمداد نمود، پس شاه ایران در سال ۵۷۱ م. یکی از سراداران سپاهی دیلم خود را به نام وهرز با چهار هزار نفر به یمن گسیل داشت و حبشیان را از آنجا بیرون راند. بدین ترتیب حکومت حمیریان برقرار و دست نشانده ایران گردید. ...
متن کاملنقش اقتصادی، سیاسی جامعه زرتشتیان ایران در تحولات دوران مشروطه تا پهلوی اول
ورای برخورداری سیاسی، اقتصادی جنبش مشروطیت از حمایت های زرتشتیان ایران، واقعیت های نهفته دیگری نیز در باب این اقلیت وجود داشت که به نقش آنان در این جنبش اهمیت بیشتری می داد. این واقعیت ها نه تنها در ابتدای شکل گیری جنبش مذکور، بلکه در فرآیند تحولات بعدی تا دوره پهلوی اول، حکایت از نابسامانی وضعیت حاکمیت سیاسی و متشنج بودن اوضاع اجتماعی، اقتصادی کشورداشت . گشودن دریچه ای هر چند کوچک به سوی واقع...
متن کاملواکاوی جامعه شناختی چالش های بیرونی خلق ارزش اجتماعی کارافرینان اجتماعی با رویکرد عادت واره بوردیو
هدف اصلی پژوهش حاضر، واکاوی جامعه‌شناختی چالش‌های خلق ارزش اجتماعی کارآفرینان اجتماعی با رویکرد عادت‌واره بوردیو است. برای واکاوی چالش‌های بیرونی خلق ارزش اجتماعی کارآفرینان اجتماعی، از رویکرد عادت‌واره بوردیو (1977) استفاده شد. روش پژوهش برحسب هدف، بنیادی و برحسب گردآوری اطلاعات، کیفی-روایتی است. جامعه مورد مطالعه تمام کارآفرینان اجتماعی‌اند که درصدد خلق ارزش اجتماعی یا حل مسائل اجتماعی با سطح...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 25
صفحات 207- 224
تاریخ انتشار 2018-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023